Menadžment bankarstva, finansija i trgovine

Stručnjaci iz oblasti bankarstva, finansiranja i trgovine istražuju, unapređuju i razvijaju spoznaje, teorije i metode te primjenjuju znanja iz specifičnih oblasti ekonomije kao što su: aktuarska ekonomija, ekonometrija, finansije, bankarstvo, trgovina, menadžment i ostalih primjenjenih društvenih nauka, te pružaju specijalističke vitalne usluge vezane za bankarske i finansijske poslove i sve domene trgovinskih poslova za zadovoljavanje potreba pojedinaca, lokalnih zajednica i privrednog sistema kao cjeline.

Ekonomisti u oblasti bankarstva, finansiranja i trgovine vode i istraživanja sa ciljem unapređivanja i razvijanja ekonomskih spoznaja, teorija i operativnih metoda koje se koriste za razumijevanje i opisivanje kretanja na međunarodnom i domaćem tržištu bankarskih proizvoda i usluga, finansijskom tržištu kapitala, tržištu novca i derivata novca, tržištu komercijalnih roba i usluga, te savjetuju o primjeni znanja za izradu investicionih projekta i razvojnih projekata bankarskih i finansijskih organizacija i ustanova.

Ti poslovi uključuju:

• proučavanje, savjetovanje i bavljenje različitim ekonomskim aspektima u oblasti bankarstva i finansiranja poput plasmana kapitala i hartija od vrijednosti, marketinških metoda, domaćih i međunarodnih trendova na finansijskom tržištu i tržištu kapitala, monetarne i fiskalne politike, politike cijena i potrošnje; 
• prikupljanje, analiziranje i tumačenje ekonomskih podataka u monetarnoj i finansijskoj oblasti pomoću ekonomskih agregata i različitih statističkih i ostalih metoda; 
• savjetovanje o ekonomskoj politici i smjeru aktivnosti koje je potrebno slijediti u svjetlu proteklih, sadašnjih i prognoziranih ekonomskih pokazatelja i trendova; 
• pripremu studija i izvještaja; 
• srodne poslove; 
• nadzor drugih radnika.

Najopštije generičke kompetencije na nivou svakog od ciklusa obrazovanja, koje mora da posjeduje svaki svršeni student bez obzira na studijski program odn. ustanovu u kojoj je završio visokoškolsko obrazovanje, definisani su:

• Dablinskim deskriptorima (Dublin descriptors), koji predstavljaju skup kriterijuma o očekivanim postignućima i sposobnostima studenata za razlikovanje različitih ciklusa obrazovanja, koji su predloženi od Zajedničke inicijative o kvalitetu (Joint Quality Initiative – JQI), i koji su prihvaćeni kao osnova opisa svakog ciklusa obrazovanja na ministarskom sastanku u Bergenu maja 2005. godine.
• Opštim okvirom kvalifikacija u evropskom visokom obrazovanju (Framework for Qualifications of the European Higher Education – EQF for HE) koji je usvojen na ministarskom sastanku u Bergenu maja 2005. godine.

Ove kompetencije su kategorizovane kao instrumentalne, interpersonalne i sistemske:

• Instrumentalne kompetencije obuhvataju:
• Kognitivne sposobnosti, razumjevanja i manipulacije idejama i mislima.
• Metodološke sposobnosti komunikacije sa okolinom: organizovanje vremena i strategije učenja, donošenja odluka ili rješavanja problema.
• Tehnološke sposobnosti vezane za korišćenje tehno-loških sredstava, računara i primjena vještine upravljanja informacijama.
• Jezičke sposobnosti kao što su pisana i usmena komunikacija ili znanje stranih jezika.
• Interpersonalne kompetencije: Individualne sposobnosti koje obuhvataju sposobnost izraža-vanja svojih osjećanja, socijalne vještine kao što su inter-personalne vještine, rad u timovima, ili izražavanje društvene i etičke posvećenosti. Ove kompetencije omogućavaju procese društvene interakcije i saradnje.
• Sistemske kompetencije su one vještine i sposobnosti koje se odnose na cjelokupnesisteme. One predstavljaju kombinaciju razumjevanja, senzibiliteta i znanja pomoću čegaće osoba moći da sagleda u kakvom su odnosu pojedini dijelovi i na koji način činecelinu. U ove sposobnosti spadaju sposobnost planiranja promjena u cilju poboljšanjačitavih sistema i stvaranja novih sistema. Za sistemske kompetencije potrebno jeprethodno usvajanje instru-mentalnih i interpersonalnih kompetencija

Kvalifikacije koje predstavljaju uspješan završetak prvog ciklusa (180-240 ECTS bodova) dodjeljuju se studentima koji:

• pokažu znanje i razumijevanje u području studija, koje se nadovezuje na njihovo srednjoškolsko obrazovanje i koje je uobičajeno na nivou prvog ciklusa, uz podršku odgovarajućih resursa za učenje na visokoškolskom nivou (univerzitetskih udžbenika, informacionih i komunikacijskih tehnologija), koje uključuje i aspekte poznavanja naprednih dostignuća u datom području studija;
• mogu da primjene detaljno znanje i kritičko razumijevanje principa vezanih za dato područje studija/discipline na način koji pokazuje profesionalan pristup radu ili struci, te posjeduju kompetencije koje se obično iskazuju sposobnošću formiranja i potkrepljivanja mišljenja i stavova argumentima i sposobnošću rješavanja problema unutar datog područja studija;
• imaju sposobnost da prikupljaju i tumače relevantne podatke (unutar datog područja studija) na osnovu kojih donose sudove koji mogu da sadrže i razmišljanja o relevantnim društvenim naučnim ili etičkim pitanjima;
• mogu primijeniti osnovne metode sticanja znanja i aplikativna istraživanja u datoj disciplini, te su u stanju da odluče o tome koji pristup da upotrijebe za rješavanje datog problema, i svjesni su u kojoj mjeri je odabrani pristup primjeren rješavanju takvog problema;
• mogu iznositi i prenositi informacije, ideje, probleme i rješenja auditoriju koji je specijalizovan za dato područje izučavanja, ali i auditoriju koji nije specijalizovan, uz korištenje odgovarajućeg jezika (a tamo gdje je to primjereno, i jednog ili više stranih jezika) i uz korištenje komunikacijskih tehnologija;
• su izgradili vještine učenja neophodne za dalji studij, uz visok stepen autonomije i akademskih vještina i svojstava neophodnih za istraživački rad, shvatanje i procjenu novih informacija, koncepata i dokaza iz različitih izvora;
• posjeduju temelj za buduće samousmjeravanje i cjeloživotno učenje;
• su stekli interpersonalne vještine i vještine timskog rada, primjerene za zapošljavanje i/ili dalji studij.

Diplomirani studenti bankarstva, finansija i trgovine će biti involvirani u specifičnim bankarskim, finansijskim, maloprodajnim i veleprodajnim, te logističkim aspektima svoje bankarske, trgovinske odn. finansijske organizacije, u planiranju i menadžmentu finansijskih, poslovnih i ljudskih resursa. Stoga je nastavni program bankarstva, finansija i trgovine fokusiran ka izgradnji specifičnih kompetencija koje su neophodne u različitim tipovima finansijskih ustanova, agencija i organizacija kao i u različitim oblastima invesatiranja, finansiranja, uvoza-izvoza, franšizinga, merčendajzinga i berzanskih poslova kako bi diplomirani studenti bili pripremljeni za stalne i ubrzane promjene investicionog, finansijskog i poslovnog okruženja.

SPECIFIČNE KOMPETENCIJE programa proizilaze iz nastavnih modula studijskog jezgra u oblasti bankarstva, finansija i trgovine što podrazumjeva poznavanje upravljanja i poslovanja svih oblika bankarskih i para-bankarskih organizacija u oblastima poslovnog, komercijalnog, investicionog bankarstva, mikrokreditnog i štedno-kreditnog poslovanja. Studenti su takođe osposobljeni i za usko-specijalističke funkcije u oblasti analize bankarskog tržišta i marketinga poslovnog bankarstva. Studenti posjeduju i značajne kompetencije vezane za menadžment, analize, procjene i upravljanje rizicima, kao i kompetencije u oblasti projektnog i investicionog menadžmenta. U oblasti finansiranja studenti preuzimaju kompetencije berzanskog poslovanja, poslovanja "portfeljnih" finansijskih ustanova, analize i vođenja složenih investicionih procesa, poslovanje na tržištu hartija od vrijednosti, te finansiranja uvozno-izvoznih poslova. U oblasti trgovine studenti preuzimaju kompetencije vezane za poslovanje, logistiku i organizaciju u maloprodaje i veleprodaje, savremenih trgovinskih tehnologija merčendajzinga, franšizinga i mrežne prodaje, uvozno-izvoznih poslova, špedicije, logistike i menadžmenta nabavke. U izbornom korpusu studenti mogu da preuzmu i specifične kompetencije vezane za izgradnje timova, poslovna partnerstva, krizni menadžment i upravljanje konfliktima te međunarodno poslovno pregovaranje. U izbornom korpusu u oblasti trgovine studenti mogu da preuzmu dodatne kompetencije u oblasti ispitivanja potrošača i kupaca i marketing-menadžmenta lične prodaje.

U modularnom dijelu nastavnog procesa koji je praktično orjentisan, studenti preuzimaju aktivne i praktične usko-specijalizovane komeptencije iz inovativnog preduzetništva u poslovnim inkubacionim centrima koja uključuju: proces rađanja i inkubacije novih ideja, tehnološka predviđanja i inovativno preduzetništvo, osnivanje i vođenje malog preduzeća, razvoj poslovnih planova i razvoj i selekciju timskih poslovnih projektata.

Studenti posjeduju kompetencije vezane za prepoznavanje i upravljanje parametrima poslovnog okruženja kako bi mogli da koriste respektivne ekonomske, finansijske i druge instrumente razumjevajući uticaje makro/mikro – ekonomskog okruženja i identifikujući uticaje ovih elemenata na finansijsku i poslovnu infrastrukturu, organizaciju i poslovne funkcije. To podrazumjeva sposobnost identifikovanja bitnih karakteristika i funkcionalnih područja poslovne organizacije i sposobnost definisanja promjena u bankarskoj i poslovnoj organizaciji sa kojima se stiču pretpostavke za elastičan odgovor na promjene u poslovnom makro-okruženju.

Studenti tokom studija preuzimaju i odgovarajući skup sistemskih kompetencija u oblasti poslovne ekonomije tako da mogu da uspješno obave inter-resorne radne zadatke, te da su u stanju da sagledaju cjelinu organizacije odn. da vide posljedice uticaja pojedinih funkcija organizacije prema cjelini i prema njenom poslovnom okruženju.

Studenti su obučeni da razumjevaju detalje bankarskih, finansijskih i trgovinskih funkcija, tipove finansijskih, bankarskih i trgovačkih poslova i poslovnih operacija, specifičnosti različitih tipova bankarskih, trgovačkih i drugih finansijskih ustanova odn. poslovnih sektora i da povežu ove faktore sa osnovnim znanjima. Kompetencije analize, sinteze i kritičnog promišljanja u poslovnim i menadžerskim oblastima omogućavaju uspješno upravljanje bankarskim i finansijskim institucijama i ustanovama, kao i trgovačkim organizacijama i društvima (alati i koncepti), planiranje, kontrolu i reviziju poslovne organizacije i izradu konsultantskih planova.

Studenti takođe preuzimaju osnovne kompetencije u sporednim područjima koja su indirektno vezana za poslovni proces kao što su: poslovno pravo i poslovni ugovori, tehnologija i inženjering – razumjevanje tehnološke pozadine poslovnih procesa i veza sa istraživanjem tržišta, socijalna i marketing psihologija, matematički i statistički metodi i alati.

U oblasti poslovne logistike studenti preuzimaju kompetencije vezane za upravljačko računovodstvo, menadžment hartija od vrijednosti, različite instrumente plaćanja, poslovanje u berzama, špediciju i distribuciju, savremenim prodajnim strategijama i metodama unapređenja prodaje.

Diplomiranje na studijskom programu "Bankarstvo, finansije i trgovina" podrazumijeva sticanje minimuma od 180 ECTS (European Credit Transfer System) kredit-bodova, odnosno optimuma od 240 ECTS, obavezno polaganje najmanje dva ispita stranih jezika, obavezno savladavanje najmanje šest seminara odn. odbrana bar četiri seminarska rada u odabranoj studijskoj oblasti i odbranu diplomskog/specijalističkog rada. 

Programi prvog ciklusa se fokusiraju na akviziciju osnovnih znanja da bi studente upoznali sa različitim poslovnim funkcijama i sa poslovnim okruženjem u kojima se ove funkcije odvijaju u bankama i drugim finansijskim i trgovačkim organizacijama i institucijama i u različitim oblicima njihove integracije. Studenti takođe trebaju da se upoznaju i sa skupom osnovnih finansijskih instrumenata za podršku poslovnom procesu, organizacionim i komunikacionim vještinama, zajedno sa sposobnošću da analiziraju i struktuiraju probleme bankarske i trgovinske organizacije.

Da bi postigli ove obrazovne ciljeve u studiju prvog ciklusa studenti treba da iskuse različite tipove nastavnih metoda kao što su tradicionalna predavanja i vježbe, seminari, istraživački seminari, projektni zadaci, pedagoške radionice, problemski orjentisane radionice, demonstracioni časovi, studentska praksa i praktičan rad u bankarskim i drugim finansijskim ustanovama, radno orjentisane vježbe, modeliranje bankarskih procesa naročito u oblasti procjene rizika, istraživački studentski rad. Povezano sa tim studenti treba da prođu i različite metode procjene znanja kojima se dokumentuju postignuti obrazovni ishodi.

To znači da obrazovni ishodi predmeta treba da budu postignuti odgovarajučim nastavnim i ispitnim metodama, gdje studenti prezentuju ne samo nivo svoga osnovnog znanja, već i svoju sposobnost da koriste instrumente za podršku poslovnom procesu, da organizuju svoj rad, da komuniciraju u kontekstu svoga rada i da argumentuju rezultate.

Nakon studija prvog ciklusa, studenti imaju mogućnost zaposlenja, mobilnosti u daljim studijima, ili mogućnost kasnijeg uključivanja u sistem "učenja za život".

Nastava drugog ciklusa se bazira na jezgrenim znanjima prvog ciklusa. Prema nastavnom usmjerenju može da bude vertikalna, horizontalna ili interdisciplinarna što zavisi od znanja koja su stečena tokom studija prvog ciklusa. U drugom ciklusu, kao i u prvom, koriste se različiti nastavni i ispitni metodi kojima se stimuliše ne samo preuzimanje znanja u predmetnim oblastima bankarstva, finansija i trgovine, već takođe i priprema studenta da pronalaze relevantne instrumente za rješavanje problema, kao i njihovu sposobnost da se organizuju i komuniciraju i da budu u stanju da prezentuju rješenje problema u širem poslovnom kontekstu.

Obrazovni ishodi bi trebali studentima bankarstva da daju opšte vještine da formulišu:

• Pitanja koja se odnose na pozadinu problema; 
• Istraživačka pitanja; 
• Metodologiju rješavanja problema 
• Analizu problema 
• Zaključke vezane za elaboriranje problema 
• Preporuke vezane za rješavanje problema 
• Izvore za dalju elaboraciju problema 
• Orkestriranje i harmoniziranje timova koji rješavaju problem 
• Prezentaciju problema i komunikaciju u vezi sa problemom 

Na osnovu obrazovnog profila menadžera i menadžera specijaliste bankarstva, finansija i trgovine, u domenu diplomskog i postdiplomskog studija Univerzitet je kreirao veliki broj operativnih i primjenjenih usmjerenja/subspecijalizacija, koje kvalifikuju studente za stručne i upravljačke poslove u malim i srednjim bankama i drugim finansijskim ustanovama i institucijama, kao i različitim tipovima trgovačkih organizacija u domenu maloprodaje i veleprodaje, za rad u uvozno-izvoznim trgovačkim preduzečima, korporacijama i velikim poslovnim sistemima koji dio poslovanja ostvaruju u domenu finansiranja, specijaliziranim marketing agencijama, investicionim fondovima, konzultantskim agencijama, javnim ustanovama, berzama i brokerskim agencijama.

Diplomirani studenti i diplomirani studenti-specijalisti bankarstva, finansija i trgovine osposobljeni su za obavljanje sljedećih poslova: menadžeri u bankarstvu, menadžeri za trgovinu i izvozne poslove, menadžeri špedicije, logistike i osiguranja, menadžeri turizma i hoteljerstva, menadžeri–rukovodioci u svim nivoima poslovnog, finansijskog, institucionalnog i korporativnog organizovanja, menadžeri revitalizacije i reinžinjeringa finansijskih ustanova i preduzeća u krizi, menadžeri razvoja projekata i investicioni menadžeri, analitičari i savjetnici za malo preduzetništvo, trgovinu i poslovne inkubatore, menadžeri poslovnih informacionih sistema, eksperti računovodstvenog menadžmenta i menadžeri poslovnih finansija, savjetnici za tržišno poslovanje, poreze i berzansko poslovanje, menadžeri razvoja novih proizvoda i razvoja ekspertnih timova, menadžeri zaštite okoline, menadžeri kontrole kvaliteta, marketolozi, stručni saradnici na istraživanju i planiranju, te savjetnici za kontrolu i reviziju tržišnog poslovanja.

U okviru studija stvoreni su temelji za doživotnu profesionalnu mobilnost i permanentni stručni razvoj.

Programi drugog ciklusa fokusiraju se na akviziciju proširenih i specijalističkih znanja da bi studente upoznali sa naprednim i specijalističkim funkcijama u odabranom studijskom programu i sa istraživačkim, analitičkim, strukovnim i radnim okruženjem u kojima se ove funkcije odvijaju u preduzečima, ustanovama, organima uprave, klinikama i laboratorijama, kao i u različitim oblicima njihove integracije. Studenti takođe trebaju da se upoznaju i sa proširenim skupom instrumenata za podršku radnom i poslovnom procesu, organizacionim i komunikacionim vještinama, zajedno sa sposobnošću da analiziraju i struktuiraju probleme koji proizilaze iz tih procesa.
Osnovni cilj studija drugog ciklusa jeste da student-kandidat stekne produbljena opšta znanja utemeljena u osnovnom profesionalnom znanju iz šire naučne oblasti odn. naučnog polja koji su predmet studija, te duboka i specijalistička znanja iz užeg područja vlastitog interesovanja u kojem priprema završni rad, te da stekne potrebno znanje korišćenja naučnih metoda i istraživačkih tehnika u užem području istraživanja, kako bi se osposobio da kreativno rješava kompleksne probleme iz svoje prakse,odn. kako bi se osposobio za dalji naučno istraživački rad.
Pojedinačni ciljevi studija drugog ciklusa koji se ostvaruju na Panevropskom univerzitetu buhvataju:

• Sticanje, razvijanje i prenošenje znanja i sposobnosti posredstvom obrazovnog procesa i naučnoistraživačkog rada s ciljem doprinosa razvoju pojedinaca i napretku društva;
• Pružanje mogućnosti pojedincima da, pod jednakim uslovima produže obrazovanje stečeno u prvom ciklusu, steknu sposobnosti, kompetencije, znanja i vještine visokog obrazovanja u drugom ciklusu i usvoje visoke moralne i humanističke vrijednosti koje proizilaze iz obrazovnih ciljeva drugog ciklusa;
• Ostvarivanje strateških ciljeva evropskog prostora visokog obrazovanja, cjeloživotnog učenja i mobilnosti studenata i akademskog osoblja u domenu studija drugog ciklusa;
• Ostvarivanje kvalifikacionog okvira studija drugog ciklusa koji je kompatibilan sa Kvalifikacionim okvirom u evropskom području visokog obrazovanja i koji omogućava sticanje opštih generičkih sposobnosti i kompetencija drugog ciklusa baziranih na evropskim standardima;
• Unapređivanje teorijskog okvira i preuzimanje dodatnih kompetencija šire naučne oblasti u kojoj je lociran studij drugog ciklusa kao osnov za unapređena specijalistička i ekspertna znanja i profesionalni razvoj;
• Stvaranje i održavanje međunarodne uporedivosti standarda, naročito u unutarinstitucionalnom, međuinstitucionalnom, regionalnom i evropskom kontekstu, te da na taj način omogući, pospješi i unaprijedi mobilnost kako za studente i akademsko osoblje, tako i za neakademsko osoblje i građane;
• Omogućavanje studentima drugog ciklusa sistematsko razumijevanje i savladavanje znanja u njegovom području studija, koje se temelji na znanjima, odnosno proširuje i nadograđuje znanja dodiplomskog studija, i istovremeno predstavlja osnov za originalnost pri razvoju i primjeni ideja u kontekstu istraživačkog rada;
• Osposobljavanje studenata da mogu primijeniti svoje znanje i razumijevanje, kao i sposobnosti rješavanja problema, na nove i nepoznate sredine unutar šireg (ili interdisciplinarnog) konteksta u vezi sa njihovim područjem studija;
• Osposobljavanje studenata da primjenjuju konceptualno i apstraktno razmišljanje, uz visok nivo kreativnosti, čime se omogućava formiranje kritičkog mišljenja i razrada alternativnih rješenja, kao i primjena istraživačkog i akademskog rada u datoj disciplini;
• Osposobljavanje studenata da integrišu znanje i bave se složenim problemima, te da formulišu sudove na osnovu datih informacija, uz spremnost za preuzimanje socijalnih i etičkih odgovornosti vezanih za primjenu tih znanja ili sudova;
• Sticanje interpersonalnih vještina i vještina timskog rada, primjerenih različitim kontekstima učenja i zaposlenja, osposobljavajući studente za pokretanje inicijative, donošenje odluka u deficitu vremena, rukovođenje i harmonizaciju timova i društvenih grupa.
• Redefinisanje nastavnih planova i reinženjering studijskih kurikuluma drugog ciklusa u cilju obezbjeđenja odgovarajućih profesionalnih kompetencija studenata i dizajniranja obrazovnog procesa kao stepenaste spirale i ostvarivanja principa cjeloživotnog učenja;
• Individualizacija i prilagođavanje studija intelektulanoj i psihološkoj mjeri i potrebama studenata kroz interdisciplinarni izborni program, istraživačku praksu i stažiranje.
• Uvođenje savremenih metoda rada sa studentima kroz interaktivnu nastavu u malim grupama, pedagoške radionice, istraživački rad i projekte, kreativnu participaciju studenata u obrazovnom procesu uz evaluiranje znanja studenata u vidu kontinuiranog procesa praćenja njihovih postignuća i sinteze svih oblika rada;
• Uspostavljanje i razvijanje svestrane akademske saradnje u domenu studija drugog ciklusa sa drugim visokoškolskim ustanovama iz zemlje i inostranstva, privrednim subjektima i istraživačkim institucijama, sa akcentom na razvoj zajedničkih studijskih programa, naučno-istraživačkih projekata, mobilnosti studenata i akademskog osoblja i razvoja koncepta dvojnih i zajedničkih diploma;

Da bi postigli ove obrazovne ciljeve u studiju drugog ciklusa studenti treba da iskuse različite tipove nastavnih metoda kao što su kontaktna nastava sa frontalnim predavanjima odn. instruktivna i fakultativna nastava za izborni program, vježbe, seminari, istraživački seminari i projektni zadaci, pedagoške radionice, problemski orjentisane radionice, laboratorijska nastava, demonstracioni časovi, istraživanje izvora i individualni rad, radno orjentisane vježbe, izrada modela, istraživački rad na terenu, istraživački rad i rješavanje kompleksnih praktičnih funkcionalnih problema ustanova, organizacija i preduzeća u okruženju.
Povezano sa tim studenti treba da prođu i različite metode procjene znanja kojima se dokumentuju postignuti obrazovni ishodi. To znači da obrazovni ishodi predmeta treba da budu postignuti odgovarajučim nastavnim i ispitnim metodama, gdje studenti prezentuju ne samo nivo svoga osnovnog znanja, već i svoju sposobnost da koriste instrumente za podršku radnom, istraživačkom i poslovnom procesu, da organizuju svoj rad, da komuniciraju u kontekstu svoga rada i da argumentuju rezultate.
Panevropski univerzitet stoga koristi mnoštvo različitih metoda procjene znanja i postignuća studenata tokom studija drugog ciklusa, a naročito se procjenjuju metode kojima se unapređuju organizacione, komunikacione i sistemske kompetencije studenata. Nakon studija drugog ciklusa, studenti bi trebali da imaju mogućnost rada i zaposlenja na složenijim, kompleksnijim i odgovornijim poslovima kao i mobilnosti u daljim studijima trećeg ciklusa odn. uključivanja u sistem “učenje za život”.
Nastava drugog ciklusa se bazira na jezgrenim znanjima prvog ciklusa. Prema nastavnom usmjerenju može da bude vertikalna, horizontalna ili interdisciplinarna što zavisi od znanja koja su stečena tokom studija prvog ciklusa. U drugom ciklusu, koriste se različiti nastavni metodi kojima se stimuliše ne samo preuzimanje znanja u predmetnim oblastima, već takođe i priprema studenta da pronalaze relevantne instrumente za rješavanje problema, kao i njihovu sposobnost da se organizuju i komuniciraju i konačno da budu u stanju da prezentuju rješenje problema u širem kontekstu.

Realizacija ciljeva studija drugog ciklusa vodi prema fokusiranju ka sljedečim generičkim sposobnostima koje su neophodne u različitim tipovima organizacija i različitim oblastima kako bi diplomirani studenti bili pripremljeni za stalne i ubrzane promjene radnog i životnog okruženja.
Generičke sposobnosti studenta pretpostavljaju:
a/ Sposobnost analize (koja pretpostavlja sposobnosti):

• Identifikacija ključnih elemenata okruženja u kojem se odvija rješavanje problema;
• Definisanje pretpostavki i ciljeva za rješavanje problema;
• Utvrđivanje resursa i kompetencija koji su neophodni da bi se riješio problem;

b/ Sposobnost izbora;

• Sposobnost donošenja odluka;
• Svijest o stepenu neizvjesnosti i rizicima koji su vezani za donošenje odluke;
• Uviđanje implikacija i konsekveci koje donosi izbor;
• Sposobnost argumentovanja i odbrane odluke.

c/ Sposobnost implementacije pretpostavlja:

• Planiranje i organizaciju za izvršenje poslova / zadataka
• Odgovarajuće podešavanje parametara
• Izbor opcije i donošenje odluke
• Argumentovanje i sprovođenje odluke
• Razumjevanje i svjesnost
• Vještine rukovođenja

Studijski programi studija drugog ciklusa Panevropskog univerziteta obezbjeđuju razvoj i sticanje opštih (generičkih) kompetencija nivoa drugog ciklusa kod studenata koje obuhvataju ali se ne iscrpljuju sa sljedećim sposobnostima i vještinama: sposobnošću analize i sinteze, rješavanju problema, sposobnost planiranja i organizovanja, sposobnost donošenja odluka, sposobnost stvaranja novih ideja (kreativnost) i prilagođavanja novim situacijama, vještine upravljanja informacijama (sposobnost da se dobije i analizira informacija iz različitih izvora), timski rad i sposobnost rada u interdisciplinarnim timovima, interpersonalne vještine, sposobnost primjene znanja u praksi i istraživačke vještine, sposobnosti i vještine kreiranja i upravljanja (menadžment) projektima, sposobnost samostalnog učenja, usmena i pisana komunikacija na maternjem i stranom jeziku, etička posvećenost, zatim sticanje produbljenog osnovnog opšteg znanja utemeljenog u osnovnom profesionalnom znanju vezanih za šire naučne oblasti i naučna polja koja su predmet studija, (koja uključuju teorijsko-metodološka znanja bitna za razumjevanje širih teorijskih postavki i koncepta i opštih metodoloških okvira naučnih oblasti), te sticanje specifičnih akademsko-stručnih kompetencija vezanih za uže naučne oblasti i predmete (koji uključuju teorijsko-metodološka, naučno-stručna i opšte-stručna predznanja bitna za razumjevanje sadržaja predmeta ili uže naučne oblasti, aktuelni sadržaj specifičnog znanja odnosnog predmeta/discipline, pristup predmetu, razvoj specifične metodologije predmeta i načina rješavanja problema u toj specifičnoj oblasti, te primjenu znanja).

Kvalifikacije koje student treba da posjeduje iz prethodnog školovanja i koje su uslov uspješnog studija drugog ciklusa:

• posjeduje pokazano znanje i razumjevanje studijske oblasti, stečeno u prethodnom školovanju, koje je podržano naprednim nastavnim sredstvima na nivou koji uključuje osnovne aspekte poznavanja savremenih dostignuča u toj studijskoj oblasti;
• može da primjeni znanje i razumjevanje studijske oblasti na način koji pokazuje profesionalni pristup u radu i struci, i ima kompetencije koje demonstrira kroz promišljanje i iznošenje argumenata i rješavanje problema u svojoj studijskoj oblasti;
• ima sposobnost da prikupi i interpretira relevantne podatke (obično u svojoj stručnoj oblasti) kako bi formirao stručno mišljenje koje uključuje i implikacije koje ti stavovi mogu da imaju na relevantne društvene, naučne ili etičke teme;
• može da prenosi informacije, ideje, probleme i rješenja, bilo stručnoj bilo laičkoj publici;
• razvio je sposobnost učenja koja je neophodna da bi, sa visokim nivoom samostalnosti, mogao da nastavi studij drugog ciklusa.

Kvalifikacije koje obilježavaju završetak drugog ciklusa dodjeljuju se studentu koji:

• posjeduje pokazano znanje i razumjevanje koji su izgrađeni na znanjima, i proširuju i/ili povećavaju znanja koja su uobičajeno povezana sa prvim ciklusom, i koja obezbjeđuju osnovu i mogućnost za originalnost u razvoju i/ili primjeni ideja, često i u istraživačkim kontekstima;
• može da primjeni znanje, razumijevanje i sposobnosti rješavanja problema u novom, nepoznatom okruženju u okviru šireg (ili multidisciplinarnog) konteksta vezanog za njegovu studijsku oblast;
• ima sposobnost uvezivanja znanja i rukovanja sa kompleksnim situacijama, te da formuliše sudove na osnovu nedovoljnih ili ograničenih informacija, uvažavajuči pritom društvenu i etičku odgovornost koja je vezana za primjenu tih znanja i sudova;
• može da jasno i nedvosmisleno prenese zaključke, saznanja i obrazloženje teze koju podupire, stručnoj ili laičkoj publici;
• posjeduje sposobnost učenja koja mu dozvoljava da nastavi proces studiranja, istraživanja i razvoja na način koji može da bude široko samo-organizovan i autonoman.

Deskriptori studija drugog ciklusa:

Studenti bi trebali da su u stanju:

• Da koriste i procjenjuju alate za stručnu analizu;
• Da rade u specifičnim interdisciplinarnim oblastima i djelatnostima i da do visoko-stručnog novoa specijaliziraju tu oblast;
• Da naprave vezu sa funkcijama u organizacijama i asocijacijama u kojima rade sa njihovim okruženjem;
• Da argumentuju principe koje koriste u pronalaženju rješenja za probleme na operativnom, ali i strategijskom nivou;
• Da odbrane predloženo rješenje;
• Da su pripremljeni za donošenje odluka na operativnom i strategijskom nivou;
• Da posjeduju sposobnosti za vođeno istraživanje;
• Da posjeduju sposobnost samostalnog i nezavisnog rada;
• Da posjeduju sposobnosti i vještine rukovođenja, organizacije i komunikacije timova i kompleksnih organizacija, te da razumjevaju dinamiku socijalnih grupa;
• Da izgrade vještinu holističkog (sinergijskog) prosuđivanja i sposobnost kritične procjene strategijskih odluka;
• Da izgrade sposobnosti i vještine sprovođenja promjena u svojem radnom i poslovnom okruženju;
• Da posjeduju međunarodnu mobilnost i razumjevanje različitih kultura.

Obrazovni ishodi bi trebali svim studentima drugog ciklusa da daju vještine da formulišu:

• Pitanja koja se odnose na pozadinu problema;
• Istraživačka pitanja;
• Metodologiju rješavanja problema;
• Analizu problema;
• Zaključke vezane za elaboriranje problema;
• Preporuke vezane za rješavanje problema;
• Preporuke vezane za rješavanje problema;
• Orkestriranje i harmoniziranje timova koji rješavaju problem;
• Prezentaciju problema i komunikaciju u vezi sa problemom;
• Rukovanje tehnologijama, procedurama i metodama za uspješno rješavanje postavljenih ciljeva, projekata i problema

U okviru studija stvoreni su temelji za doživotnu profesionalnu mobilnost i permanentni stručni razvoj.