Doktorski studij trećeg ciklusa

Osnovni ciljevi doktorskog studija trećeg ciklusa su razvoj i sticanje naučnih kompetencija doktorskih kandidata koji obuhvataju, ali se ne iscrpljuju sposobnošću doktoranata da izvedu nezavisno, originalno i objavljivo istraživanje u jednoj ili više naučnih područja koja se odnose bilo na fundamentalna ili na primjenjena saznanja, te da obezbijedi razvijanje kompetencija doktoranata u naučno-istraživačkom procesu i razvoj kreativnosti, sistematskog razumijevanja područja studija i vladanje vještinama i metodama istraživačkog rada, sposobnošću da definišu studijski projekat istraživanja, da originalnim istraživanjem daju vlastiti naučni doprinos koji proširuje granice spoznaje u datoj oblasti, da su sposobni za kritičku analizu, vrednovanje i sintezu, te dalji razvoj novih i složenih ideja i pristupa.
Osnovni ciljevi pretpostavljaju da se unapređenje i proširivanje znanja u naučnim oblastima doktorskih studijskih programa vrši u skladu sa međunarodnim etičkim standardima.
Doktorskim studijem se ostvaruje sinergija obrazovanja, istraživanja i inovacija.

Pojedinačni ciljevi i svrha studija trećeg ciklusa koji se ostvaruju na Panevropskom univerzitetu obuhvataju:

• Sticanje, razvijanje i proširivanje granica znanja posredstvom naučnoistraživačkog rada i obrazovnog procesa s ciljem doprinosa razvoju pojedinaca, socijalnom, ekonomskom, duhovnom i kulturnom napretku društva, postepenoj izgradnji društva znanja i povećanju kompetitivnosti šire društvene zajednice;
• Pružanje mogućnosti doktorantima da, pod jednakim uslovima produže obrazovanje stečeno u drugom ciklusu, steknu sposobnosti, kompetencije, znanja i vještine u trećem ciklusu i usvoje moralne i humanstičke vrijednosti koje proizilaze iz obrazovnih ciljeva trećeg ciklusa;
• Ostvarivanje strateških ciljeva evropskog prostora visokog obrazovanja, cjeloživotnog učenja i mobilnosti studenata i akademskog osoblja u domenu studija trećeg ciklusa;
• Ostvarivanje kvalifikacionog okvira studija trećeg ciklusa koji je kompatibilan sa Kvalifikacionim okvirom u evropskom području visokog obrazovanja i koji omogućava sticanje opštih generičkih sposobnosti i kompetencija trećeg ciklusa baziranih na evropskim standardima;
• Unapređivanje teorijskog okvira i preuzimanje dodatnih kompetencija šire naučne oblasti u kojoj je lociran studij trećeg ciklusa kao osnov za napredna naučna, ekspertna i istraživačka znanja i profesionalni razvoj;
• Stvaranje i održavanje međunarodne uporedivosti standarda, naročito u unutarinstitucionalnom, međuinstitucionalnom, regionalnom i evropskom kontekstu, čime se omogućava i unapređuje mobilnost istraživača i doktorskih kandidata, kao i mobilnost akademskog osoblja;
• Omogućavanje studentima trećeg ciklusa da steknu duboko teorijsko i sistematsko znanje i razumijevanje u području upisanog studija, koje se temelji na naučnim istraživanjima, te da prošire i nadograde ranije stečena znanja studija II ciklusa, što je istovremeno osnov za originalnost pri razvoju i primjeni ideja u kontekstu istraživačkog rada;
• Osposobljavanje doktorskih kandidata da mogu primijeniti svoje znanje i razumijevanje, kao i sposobnosti rješavanja problema, na nove i nepoznate oblasti unutar šireg (ili interdisciplinarnog) konteksta u vezi sa područjem njihovog studija i naučnih istraživanja;
• Osposobljavanje doktoranata da primjenjuju konceptualno i apstraktno razmišljanje, uz visok nivo kreativnosti, čime se omogućava formiranje kritičkog mišljenja i razrada alternativnih rješenja odn. sposobnost redefinisanja ideja i modela (nova upotreba poznatih objekata) i elaboracija (razvoj) originalne ideje.
• Osposobljavanje studenata da integrišu znanje i bave se složenim problemima, te da formulišu sudove na osnovu datih informacija, uz spremnost za preuzimanje socijalnih i etičkih odgovornosti vezanih za primjenu tih znanja ili sudova;
• Sticanje dodatnih interpersonalnih vještina i vještina timskog rada, primjerenih različitim kontekstima učenja i naučnih istraživanja u doktorskom studiju III ciklusa, osposobljavajući studente za pokretanje inicijative, donošenje odluka u deficitu vremena, rukovođenje i harmonizaciju timova i društvenih grupa.
• Redefinisanje nastavnih planova i reinženjering studijskih kurikuluma trećeg ciklusa u cilju obezbjeđenja odgovarajućih naučnih kompetencija studenata i ostvarivanja principa cjeloživotnog učenja;
• Razvoj projektno-orjentisanog doktorskog studija baziranog na individualizaciji i prilagođavanju studija naučno-istraživačkom projektu doktorskog kandidata u cilju pripreme i odbrane doktorske teze kroz interdisciplinarni izborni program i istraživačku praksu.
• Uvođenje savremenih metoda rada sa doktorantima kroz interaktivnu nastavu u malim grupama, naučno-istraživačke seminare, istraživački rad i projekte, kreativnu participaciju studenata u obrazovnom procesu uz evaluiranje znanja studenata u vidu kontinuiranog procesa praćenja njihovih postignuća i sinteze svih oblika rada;
• Uspostavljanje i razvijanje svestrane akademske i naučno-istraživačke saradnje u domenu studija trećeg ciklusa sa drugim visokoškolskim ustanovama iz zemlje i inostranstva i istraživačkim institucijama, sa akcentom na razvoj zajedničkih studijskih programa, naučno-istraživačkih projekata, mobilnosti studenata, istraživača i akademskog osoblja i razvoja koncepta dvojnih i zajedničkih diploma;
• Podrška transferu tehnologija i jačanju inovacionih kapaciteta privrednih subjekata šire društvene zajednice

Doktorski studij III ciklusa bazira se na sljedećim principima:

• Doktorski programi su istraživački orjentisani programi koji predstavljaju dio cjeloživotnog učenja u društvima baziranim na znanju;
• Doktorski studijski programi su bazirani na interdisciplinarnim nastavnim planovima i programima u okviru kojih su definisane opšte i posebne kompetencije koje omogućavaju priznavanje i prenos stečenih vještina i kompetencija;
• Doktorska teza predstavlja naučno otkriće u smislu originalnog doprinosa znanju ili originalne primjene znanja, koja je bazirana na odgovarajućim istraživanjima i primjeni specifične naučne metodologije i disemenacije novih naučnih znanja u okviru naučne zajednice;
• Profil studija obezbjeđuje usklađivanje sa potrebama tržišta rada i mogućnosti naučnog, ali i profesionalnog razvoja karijere doktoranata;
• Kritična masa naučnih, istraživačkih i materijalno-tehničkih resursa postiže se internacionalizacijom programa kroz bilateralnu i multilateralnu saradnju između univerziteta na regionalnom, nacionalnom i međunarodnom nivou formiranjem zajedničkih programa i udruživanjem sa drugim ustanovama;
• Institucionalni razvoj doktorskih studija se dešava u okvirima integralnog univerziteta u skladu sa definisanom strategijom razvoja doktorskih studija, strategijom razvoja istraživanja i strategijom obezbjeđenja kvaliteta univerziteta sa akcionim planom realizacije svakog pojedinačnog strateškog cilja;
• Doktorski studij je usmjeren ka diverzitetu studijskih programa i razvoju zajedničkih programa sa drugim visokoškolskim ustanovama u zemlji i inostranstvu u cilju povećane mobilnost doktoranata i istraživača;
• Kandidati doktorskih studija imaju ujedno i profesionalni status mlađih istraživača u razradi ili kreiranju novog znanja, proizvoda, procesa, metoda i sistema, kao i u upravljanju projektima;
• Vještine stečene u doktorskim studijskim programima unapređuju i proširuju generičke kompetencije stečene u prethodnim ciklusima studija i pored istraživačkih vještina uključuju i vještine opšte, međukulturalne i socijalne komunikacije, vještine prezentacije, vještine akademskog pisanja, vještine upravljanja projektima i upravljanja vremenom, ljudskim i finansijskim resursima, vještine timskog rada, upravljanja rizicima. fleksibilnost, kreativnost, preduzetništvo i aktivno znanje stranih jezika;
• Doktorski programi su mentorski orjentisani sa sistemom evaluacije svih nastavnih, istraživačkih, publicističkih i drugih projektih aktivnosti kandidata;

Univerzitet će u izvođenju studija trećeg ciklusa primjenjivati opšte metodološke principe kojima se podstiče istraživačka orjenatacija cjelokupnog studija, interaktivni karakter obrazovnog procesa, samostalnost studenta i uloga doktorskog kandidata kao aktivnog istraživača i subjekta tog procesa.
Kandidati doktorskih studija pokazuju sposobnost da definišu studijski projekat istraživanja, i da izvedu nezavisno i originalno istraživanje u naučnom području istraživačkog projekta, u skladu sa naučnom metodologijom iz tih područja, dajući vlastiti naučni doprinos koji proširuje granice spoznaje. Kandidati su sposobni da budu pokretači i nosioci napretka u društvu zasnovanom na znanju.
Univerzitet obavlja studije trećeg ciklusa kao sintezu naučno-istraživačkog rada sa dijalog sistemom interaktivne nastave i mentorskim vođenjem studenta. Na univerzitetu se realizuje integrisani mješoviti model učenja (blended learning) koji pretpostavlja sintezu kontaktne nastave, obrazovanja na daljinu i mobilnog obrazovanja, odn. sintezu različitih oblika isporuke nastavnih sadržaja, različitih nastavnih metoda poučavanja i obrazovnih stilova u okviru kojih se preferiraju problemsko učenje (problem-based learning), učenje bazirano na projektima (project based-learning) i naučno-istraživački rad.

Panevropski univerzitet obavlja studij trećeg ciklusa u redovnom i vanrednom studiju:
• u sjedištu Univerziteta u Banjoj Luci,
• u sjedištu partnerskih VŠU sa kojima obavlja zajednički doktorski studij
• u VŠU sa kojima ima sklopljene Ugovore o studiranju ili Ugovore o akademskoj, naučno-tehničkoj i poslovnoj saradnji.
• u naučno-istraživačkim ustanovama u kojima se obavlja naučno-istraživački rad na istraživačkim projektima iz kojih proizilaze završni radovi doktorskih kandidata.

Ishod studija može da bude:
• pojedinačna diploma;
• dvojna (double degree) diploma;
• zajednička (joint degree) diploma;
• višestruka (multiple degree) diploma;

U doktorskom studiju trećeg ciklusa primjenjuju sljedeći oblici i metode pedagoškog i naučno-istraživačkog rada:
• Dijalog sistem interaktivne nastave sa mentorskim vođenjem studenta
• Integrisani mješoviti model učenja (blended learning) - sinteza različitih nastavnih metoda poučavanja i različitih oblika isporuke nastavnih sadržaja - kontaktne nastave, obrazovanja na daljinu i mobilnog obrazovanja;
• Obrazovni stilovi problemskog učenja (problem-based learning) i učenja baziranog na projektima (project based-learning).
• Konsultativna i instruktivna nastava koja se primjenjuje za male grupe studenata;
• Programirano, planirano i kontrolisano izvođenje nastave prema modelu prilagođenom naučno-istraživačkom procesu;
• Interaktivni metod rada sa individualizacijom nastavnog procesa fokusiranim na samostalni rad i naučno-istraživački rad.
• Studentima je obezbjeđena odgovarajuća literatura i drugi izvori za samostalno učenje u pisanoj i elektronskoj formi;
• Studentima su dostupni svi didaktički i edukativni sadržaji u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju snimljena predavanja i vježbe, elektronske i audio knjige, elektronske prezentacije) u sistemu učenja na daljinu, putem digitalne interaktivne televizije (Apeiron TV Channel), ili na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multi-medijalni optički diskovi i dr.).
• Instalisane informaciono-komunikacione tehnologije u sistemu multimedijalnog obrazovnog LMS (Learning Management System) softvera koje omogućavaju kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research), primjenu računarskih simulacija i stalnu povratnu informaciju o napredovanju studenata
• Istraživanje izvora direktnim pristupom pretraživačima baza naučnih časopisa i drugih naučnih izvora na koje je univerzitet pretplaćen (EBSCO baze i citatne baze WEB of Science).
• Mentorsko vođenje studenata sa neposrednim i "on-line" konsultacijama putem tele-konferensing sistema instaliranog na univerzitetu.
• Problemske radionice (workshops) u kojima se nastavni i naučni sadržaji predstavljaju u vidu problema odn. modela koji se rješavanju kroz individualnu i grupnu interakciju
• Radionice "studija slučaja" (case-study analysis), kao i "akademske radionice" namjenjene za produbljivanje i razvoj interpersonalnih i intrapersonalnih sposobnosti i vještina doktorskih kandidata.
• Simulacije i modeliranje naučnih problema koje omogućavaju razvoj analitičkih sposobnosti studenata. Simulacije predstavljaju završnu fazu ostalih interaktinih formi rada u kojoj se sumiraju zaključci prethodnih faza tako da studenti moraju da kreativno primenjuju prethodno stečena znanja i rezultate istraživanja.
• Kontinuirano evaluiranje progresa doktorskih kandidata u naučno-istraživačkom procesu i dinamici izrade doktorskog rada.
• Sistem ljetnih i zimskih kampova odn. seminara u postdiplomskoj i doktorskoj školi.
• Naučno-istraživački radovi doktorskih kandidata (pristupni rad, naučni članci, prezentacije i izvještaji rezultata istraživanja, te završni doktorski rad) sa javnim prezentacijama i odbranama radova koji se evaluiraju i ocjenjuju od strane akademskog osoblja i ostalih učesnika doktorskog studija.
• Učešće doktorskih kandidata na kategorisanim naučnim skupovima koji se održavaju na univerzitetu;
• Objavljivanje naučnih članaka i rezultata istraživanja u kategorisanim naučnim časopisima;
• Učešće doktorskih kandidata u naučno-istraživačkim projektima koje organizuje ili u kojima učestvuje Panevropski univerzitet.
• Podrška razvoju originalnih naučnih projekata i istraživanja doktorskih kandidata u logistici projekata i pronalaženjem partnera i izvora finansiranja.

• Opšti uslovi za upis na doktorske studije trećeg ciklusa
  • Završene diplomske/master akademske studije sa najmanje 300 ECTS bodova;
  • Završene postdiplomske-magistarske studije sa stečenim akademskim zvanjem magistra nauka po ranijim važećim zakonskim propisima; Magistru nauka mogu se priznati ECTS bodovi po osnovu pojedinih ispita koje su položili tokom magistarskog studija, kao i bodovi po osnovu naučno-istraživačkog rada koji je obavio u okviru magistarskog studija i po osnovu odbranjenog završnog magistarskog rada;
  • Stečeno visoko obrazovanje po ranijim važećim zakonskim propisima u trajanju od najmanje 10 (deset) semestara što odgovara obimu od 300 ECTS bodova;
  • Završen specijalistički studij po propisima koji su važili do stupanja Zakona o visokom obrazovanju, uz obavezu savladavanja diferencijalnog programa, tako da procjenjeni obim prethodnog školovanja i diferencijalnog programa iznosi 300 ECTS;
  • Prosječna ocjena na svim nivoima prethodnog akademskog obrazovanja od najmanje 8,00;
  • Znanje bar jednog stranog jezika;
  • Ispunjenost drugih uslova u zavisnosti od stepena podudarnosti matične naučne oblasti prethodnih studija koje je kandidat završio što utvrđuje Komisija za vrednovanje studijskih programa.
  • Ukoliko se na konkurs prijavi veći broj kandidata od konkursom propisanog, rangiranje kandidata će se vršiti u skladu sa kriterijumima akademske i naučne uspješnosti iz Pravilnika o studiranju na doktorskim studijama trećeg ciklusa.
• Specifični uslovi
  Pored opštih uslova kandidati sa nematičnih fakulteta moraju da ispune i posebne uslove definisane odredbama Pravilnika o studiranju na doktorskim studijama trećeg ciklusa.
• Prelazak sa drugih visokoškolskih ustanova
  Kandidati doktorskih studija mogu da prelaze sa studijskih programa trećeg ciklusa upisanih na drugim visokoškolskim ustanovama uz prenos odgovarajućih ECTS bodova u skladu sa procjenom podudarnosti matične naučne oblasti upisanih doktorskih studija na drugim visokoškoolskim ustanovama;
  • Priznavanje i prenos ECTS bodova može da se vrši između različitih studijskih programa doktorskih studija, kao i između akreditovanih visokoškolskih ustanova iz RS, BiH i iz inostranstva;
  • Ispiti položeni u okviru doktorskih studija na drugim visokoškolskim ustanovama mogu da se priznaju doktorskim kandidatima u obaveznom ili u izbornom programu;
  • Komisija za priznavanje ispita i vrednovanje studijskih programa u proširenom sastavu priznaje ispite položene u doktorskom studiju na drugim univerzitetima iz onih predmeta koji se izučavaju na odgovarajućem doktorskom studijskom programu Panevropskog univerziteta, a koji se po sadržaju nastavnog programa preklapaju bar 60 % sa priznatim ispitima.
  • Komisija priznaje u izbornom programu ispite položene na doktorskom studiju drugih VŠU iz predmeta koji se ne izučavaju na doktorskom programa Pan-evropskog univerziteta, ukoliko ti predmeti pripadaju matičnom studijskom području doktorskog programa kojeg je kandidat upisao.
  • Ovi Ispiti se priznaju u okviru izbornog programa do nivoa od 50 % ECTS bodova koji su planirani izbornim programom na Panevropskom univerzitetu. Ukoliko ispiti koji se priznaju u izbornom programu prelaze 50 % ECTS tada se razlika ispita može priznati u okviru fakultativne komponente doktorskog studijskog programa i ova razlika ECTS kredit-bodova povećava ukupno planirani fond ECTS bodova doktorskog studija.
  • Predmeti koji ne pripadaju ni osnovnim niti sporednim naučnim oblastima matičnosti studijskog programa kojeg je student upisao ne mogu se priznati niti u redovnom niti u izbornom programu.
  • Doktorskom kandidatu mogu da se priznaju i objavljeni radovi u naučnoj periodici, kao i učešće u naučnim skupovima, ukoliko su na drugoj visoko-školskoj ustanovi izvršeni tokom doktorskog studija.
  • Doktorskom kandidatu mogu da se priznaju i seminarski radovi odn. pristupni rad sa druge visokoškolske ustanove ukoliko pripadaju naučnim oblastima matičnosti doktorskog studijskog programa;
  • Doktorski kandidat koji prelazi sa druge VŠU može da kandiduje istu ili drugu temu doktorskog rada. Tema doktorskog rada koja nije prihvaćena na drugoj VŠU, ne može se prihvatiti na Panevropskom univerzitetu.
  • Doktorskom kandidatu mogu da se priznaju i rezultati naučno-istraživačkog rada ostvareni na drugoj VŠU pod uslovom da se u redovnoj proceduri na Panevropskom univerzitetu prihvati tema doktorskog rada koja proizilazi iz tih naučnih istraživanja.
  • Doktorski kandidat može da upiše onu godinu studija koja odgovara broju priznatih kredit-bodova i to:
    - Minimum 45 priznatih kredit-bodova za upis u drugu godinu,
    - Minimum 105 kredit bodova za upis u treću godinu doktorskih studija

Obavezna dokumentacija
1. Kratka biografija;
2. Izvod iz matične knjige rođenih;
3. Uvjerenje o državljanstvu za studente iz stranih zemalja i zemalja bivše Jugoslavije;
4. Ovjerenu kopiju diplome prvog i drugog ciklusa, odnosno, ovjerenu kopiju diplome osnovnih i magistarskih studija za studente po starom nebolonjskom programu (originali se dostavljaju na uvid prilikom predaje dokumenata);
5. Dodatak diplomi za I i II ciklus (ovjerene kopije) ili uvjerenje o položenim ispitima za osnovne i magistarske studije, sa prosjekom ocjena;
6. Nastavni plan i program (za studente po starom nebolonjskom sistemu);
7. Dokaz o poznavanju stranog jezika.

Dopunska dokumentacija
1. Bibliografiju sa spiskom prethodnih naučno-istraživačkih radova.
   Dopunskom dokumentacijom student dokazuje učešće u prethodnom naučno-istraživačkom radu odn. naučnoistraživačkim projektima, rezultate koje je ostvario u prethodnoj naučnoj publicistici odn. u objavljivanju naučnih radova, učešće na naučnim skupovima i rezultate koje je ostvario po osnovu autorstva u inovacijama i patentima.
   Dopunska dokumentacija nije obavezna prilikom upisa doktorskih kandidata, ali kandidati u tom slučaju neće biti bodovani po osnovama za koje nisu dostavili dokumentaciju ukoliko se bude formirala rang-lista za upis na doktorske studije.

Studij trećeg ciklusa obuhvata:

1. Nastavno-obrazovna komponenta,
   • Teorijsko-metodološki obavezni blok
     Obavezni program (2-3 predmeta, ≤ 15 ECTS),
   • Metodološko-aplikativni izborni blok
     Izborni program (≤ 8 predmeta, ≥ 30 ECTS)
     - Grupa „A“
     - Grupa „B“
     - Grupa „C“
     Diferencijalni program (≤ 45 ECTS); Fakultativni program (≤ 30 ECTS);
2. Istraživačko-akciona komponeneta (obavezna)
   • Prethodna istraživanja;
   • Uvodno istraživanje;
   • Primarno naučno istraživanje
   • Završna istraživanja
3. Istraživačko-diseminacijska komponenta, (obavezna)
   • Pristupni rad;
   • Elaborat istraživačkog projekta;
   • Izvještaj uvodnog istraživanja sa prijedlogom teme doktorskog rada;
   • Prolazni izvještaj o realizaciji istraživanja;
   • Finalni izvještaj o realizaciji istraživanja;
   • Naučni članci/radovi objavljeni u naučnoj periodici;
   • Verifikovano učešće u naučnim skupovima;
   • Doktorski rad/dizertacija;
4. Ekspertno-konsultantska komponenta
5. Izdavačka komponenta.
6. Studijska aktivnost
   

Doktorant podnosi Nastavno-naučnom vijeću:
• Elaborat istraživačkog projekta doktorskog studija (II semestar);
• Prvi (javni) izvještaj o realizaciji istraživanja (IV semestar);
• Drugi (javni) izvještaj o realizaciji istraživanja (V semestar);

Doktorant podnosi Vijeću doktorskog studija:
• Izvještaj uvodnog istraživanja sa prijedlogom teme doktorskog rada (III semestar);
Mentor doktorskog kandidata podnesi izvještaje Vijeću doktorskog studija:
• Prvi izvještaj mentora o realizaciji studija doktorskog kandidata (IV semstar)
• Finalni izvještaj mentora o realizaciji studija doktorskog kandidata i gotovosti doktorskog rada (VI semestar)

Senat univerziteta (pored ostalih funkcija vezanih za doktorski studij):
• Imenuje Komisiju za ocjenu teme doktorskog rada na osnovu prijedloga Vijeća za doktorske studije (II semest.);
• Razmatra izvještaj Komisije za ocjenu teme i usvaja (ili odbacuje) temu (III semstar);
• Imenuje Komisiju za ocjenu i odbranu doktorskog rada (V semestar);
• Razmatra izvještaj Komisije za ocjenu i odbranu doktorskog rada i donosi odluku o zakazivanju odbrane (VI semestar).

Hodogram studijskih aktivnosti

Mentori su nastavnici koji su ostvarili značajne rezultate u akademskom i naučno-istraživačkom radu i u naučnoj publicistici. Komentor doktorskog studija se bira pored mentora u slučaju da je studij interdisciplinarnog karaktera.

• Biraju se po pravilu iz sastava akademskog osoblja koje izvodi doktorske studije sa svih visokoškolskih ustanova – partnera na doktorskom programu.
• Mogu da se biraju i nastavnici koji nisu u radnom odnosu na visokoškolskoj ustanovi.
• Mogu se kandidovati i akademski radnici koji nisu na Listama nominiranog akademskog osoblja iz razloga međunarodne prepoznatljivosti doktorskog studija.
• Moraju da posjeduju akademsko zvanje iz naučnog područja doktorske disertacije.
• Mentor može u isto vrijeme imati najviše pet tekućih aktivnih mentorstva.

Zadatak mentora je da obezbijedi studentu doktorskog studija ekspertnu, naučnu, konsultantsku, logističku i recenzentsku pomoć u cilju:
• ostvarivanja efikasnosti i kvaliteta doktorskog studija,
• individualizacije studija,
• naučnog i istraživačkog kredibiliteta doktorskog studija,

Uloga mentora u doktorskom studiju:
• ostvarivanje naučnog kredibiliteta doktorske disertacije,
• ostvarivanja međunarodnih etičkih standarda i etičkog kodeksa doktorskog studija,
• poštovanje etičkih standarda naučne prakse.

Neposredni zadaci mentora:
• Mentor doktorskog kandidata je ujedno i njegov studijski savjetnik;
• Mentor doktorskog studija zastupa, na dozvoljeni način, interese studenta pred kolektivnim i inokosnim organima koji upravljaju doktorskim studijem;
• Mentor doktorskog studija, ne smije pružati nelegitimnu pomoć studentu koja bi mogla da zamijeni individualni rad studenta, samostalnost, naučni i profesionalni integritet;
• U ostvarivanju nastavno-obrazovne komponente doktorskih studija zadatak mentora je da pomogne studentu da definiše pedagoške i didaktičke specifičnosti izbornog programa;
• U ostvarivanju istraživačko-akcione komponenete doktorskih studija mentor asistira studentu u svim fazama realizacije istraživačkog programa;
• Uloga mentora u naučnim istraživanjima je ekspertno-konsultantska pri čemu nadzire i vrši monitoring dinamike realizacije naučno-istraživačkog procesa;
• Mentor pomaže studentu pri definisanju teme doktorskog rada i prvi procjenjuje naučni bonitet teme i kredibilnost doktorske teze;
• Mentor vrši reviziju doktorskog rada po fazama i recenziju gotovog rada, te priprema studenta za odbranu rada.

Doktorski rad/disertacija, predstavlja orginalni i samostalni naučni rad doktorskog kandidata:
1. koji je izraz znanja, sposobnosti, kreativnosti i kompetencija doktorskog kandidata stečenih tokom studija trećeg ciklusa;
2. koji sumira rezultate naučnog istraživanja koje je doktorski kandidat sproveo u okviru teme doktorskog rada;
3. koji po svojoj prirodi predstavlja novo naučno saznanje, odn. naučno otkriće u smislu originalnog doprinosa znanju, ili originalne primjene znanja;
4. koja je bazirana na odgovarajućim istraživanjima i primjeni specifične naučne metodologije i disemenacije novih naučnih znanja u okviru naučne zajednice.

Završni doktorski rad mora takođe da zadovolji opšte kriterije akademske pismenosti, standarde korektnog citiranja, zahtjeve minimalnog obima rada i standarde vezane za sadržaj rada„.
Završni doktorski rad mora da se procesira u okviru procedure i programa za provjeru plagijarizma.
Završni doktorski rad mora takođe da zadovolji kriterije vezane za formatiranje, sastav, strukturu i grafički izgled, odn. stil rada.

1. Naučno-monografska forma
2. Kompendijska forma (tzv. skandinavski model)
   Kompendijska forma je skup objavljenih naučnih radova posvećnih jedinstvenom istraživačkom projektu koji čine zaokruženu cjelinu i koji je popraćen kritičkim preglednim poglavljem.
   Doktorski kandidat mora biti glavni autor u najmanje dva ovakva rada.
   Objedinjeni radovi moraju davati novi naučni doprinos u odnosu na pojedinačne radove.

• Student mora da položi sve ispite iz obaveznog i izbornog programa
• Student mora da završi i sve ostale obrazovne aktivnosti planirane u svom nastavnom planu i programu
• Student mora da završi i sve planirane istraživačke i projektne aktivnosti
• Student mora da obezbijedi bar jedan periodični izvještaj na Nastavno-naučnom vijeću fakulteta o realizaciji studija,
• Izvršeno je parcijalno bodovanje istraživačkih i projektnih aktivnosti;
• Student mora da završi doktorski rad, sa pozitivnim mišljenjem mentora i da prođe komisijsku proceduru prijave i ocjene rada na nadležnim tijelima
• Student je ispunio sve finansijske obaveze u skladu sa Pravilima o cijeni usluga.

• da uživaju slobodu govora, organizacije i okupljanja,
• da ispituju i testiraju primljeno znanje i da nude nove ideje i kontroverzna ili nepopularna mišljenja,
• da koriste sve prostore i sve organizacione jedinice sistema Panevropskog univerziteta namijenjene za specifične vrste rada,
• da učestvuju u svim vidovima naučno-istraživačkih, nastavnih, van-nastavnih, izbornih, fakultativnih i slobodnih aktivnosti,
• da učestvuju na izborima u studentskim predstavničkim tijelima i drugim akademskim tijelima,
• da učestvuju u sistemu osiguranja kvaliteta visokoškolske ustanove,

Studenti upisani na Panevropskom univerzitetu ulaze u ugovorni odnos sa Univerzitetom.
Univerzitet odnosno organizacione jedinice Univerziteta postupaju po Zakonu o upravnom postupku kada rješavaju o pojedinačnim pravima i obavezama studenata.
Status redovnog studenta prestaje kada student ne završi studije do isteka roka koji se određuje u dvostrukom broju školskih godina potrebnih za realizaciju studijskog programa.

Prava studenata:
• Senatu univerziteta podnose prigovore i prijedloge koji se odnose na kvalitet nastavnog procesa, na organizaciju i način izvođenja nastave,
• žale se na povredu bilo kojih specifičnih i opštih prava koja proizilaze iz njihovog statusa,
• mirovanje prava i obaveza u doktorskom studiju zbog nepovoljnih uslova za eksperimentalno istraživanje, odlaska na stručno usavršavanje u inostranstvo, bolesti ili drugih razloga više sile,
• mirovanje studija vrhunskom sportisti zbog obaveza vezanih za takmičenja.

Student može neposredno podnijeti prigovor, odnosno, podnesak rektoru:
• na ocjenu dobijenu na ispitu ako smatra da ispit nije obavljen u skladu sa Zakonom i Pravilnikom;
• na akt kojim mu nije dozvoljen upis u narednu godinu studija;
• uputi zahtjev za mirovanje prava i obaveza.

Obaveze studenata:
• da prisustvuju predavanjima, vježbama, seminarima i drugim oblicima nastave organizovanim na studijskom programu;
• da se pridržavaju pravila koja je ustanovila visokoškolska ustanova svojim pravilnicima i drugim aktima;
• da ukazuju dužno poštovanje prema pravima osoblja Univerziteta i drugih studenata;
• da ukazuju dužnu i punu pažnju svom studiju i učestvuju u planiranim akademskim i istraživačkim aktivnostima.
• da završavaju planirane studijske obaveze predviđenom dinamikom.

Odgovornost studenata:
• tudent odgovara za povredu obaveze u skladu sa Pravilnikom o disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti studenata kojim se pružaju pravični i nepristrasni mehanizmi rješavanja disciplinskih pitanja.
• Za lakše povrede obaveza izriče se disciplinska mjera "opomena" ili "ukor", a za teže povrede obaveza studenata izriče se disciplinska mjera "strogog ukora" ili "isključenja".
• Student odgovara samo za povredu obaveze koja je u vrijeme izvršenja bila utvrđena opštim aktom visokoškolske ustanove.

Na doktorskom studiju se prati i evaluira:
• individualni napredak doktoranta;
• vrijeme istraživanja;
• stopa završavanja studija;
• usavršavanje vještina stečenih u procesu istrživanja;
• izgradnja veza sa tržištem rada;
• diseminacija rezultata istraživanja;
• karijera doktoranata nakon završenog studija (Centar za vođenje karijere i Alumni asocijacija Univerziteta).

Akt upozorenja se upućuje doktorskom kandidatu čiji izvještaj o realizaciji naučnih istraživanja nije prihvaćen, ili koji ima očiglednih problema u realizaciji doktorskog studija koji mogu da ugroze izvođenje programa.
Komisiju za reviziju doktorskih studija i statusa doktorskog kandidata je ad-hoc akademsko tijelo koje ima zadatak da sagleda opšti progres i dinamiku realizacije studija, status istraživačkog projekta i stepen realizacije doktorskog rada.

Ostali elementi kvaliteta:
• Završni doktorski rad mora se procesirati u okviru procedure i programa za provjeru plagijarizma;
• Naučno-istraživački institut Panevropskog univer-ziteta vrši istraživanja potreba realnog sektora;
• Na doktorskom studiju se podstiću inovacije i razvoj;
• Primjena etičkog kodeksa na doktorskom studiju.

• Vlastiti izvori sredstava Panevropskog univerziteta namjenjenih za finansiranje naučno-istraživačkog rada;
• Samostalno finansiranje doktorskih istraživanja iz sredstava doktorskog kandidata
• Finansiranje dijela doktorskih istraživanja iz sredstava školarina koju uplaćuju studenati;
• Finansiranje doktorskih istraživanja u punom ili djelimičnom iznosu iz sredstava koje obezbjeđuju privredni subjekti i/ili poslodavci;
• Finansiranje doktorskih istraživanja u punom ili djelimičnom iznosu iz sredstava koja obezbjeđuju vladini izvori:
  - Sredstva za naučna istraživanja koja obezbjeđuje Ministarstva nauke i tehnologije RS;
  - Sredstva za naučna istraživanja iz drugih vladinih i nevladinih izvora namjenjenih za finansiranje specifičnih naučno-istraživačkih projekta;
• Međunarodnih stipendija za doktorske studije;
• Izvora grant sredstava za finansiranje naučno-istraživačkih projekata koje obezbjedi Panevropski univerzitet;
• Izvora grant sredstava naučno-istraživačkih ustanova – partnera u izvođenju doktorskog programa, odobrenih za finansiranje naučno-istraživačkih projekata;
• Izvora grant sredstava visokoškolskih ustanova – partnera u izvođenju doktorskog programa, odobrenih za finansiranje naučno-istraživačkih projekata;
• Sredstva koja obezbijedi doktorski kandidat koji već učestvuje u naučno-istraživačkom projektu iz kojeg treba da proiziđe tema doktorskog rada kandidata.