Fakultet zdravstvenih nauka

Programi drugog ciklusa fokusiraju se na akviziciju proširenih i specijalističkih znanja da bi studente upoznali sa naprednim i specijalističkim funkcijama u odabranom studijskom programu i sa istraživačkim, analitičkim, strukovnim i radnim okruženjem u kojima se ove funkcije odvijaju u preduzečima, ustanovama, organima uprave, klinikama i laboratorijama, kao i u različitim oblicima njihove integracije. Studenti takođe trebaju da se upoznaju i sa proširenim skupom instrumenata za podršku radnom i poslovnom procesu, organizacionim i komunikacionim vještinama, zajedno sa sposobnošću da analiziraju i struktuiraju probleme koji proizilaze iz tih procesa. Osnovni cilj studija drugog ciklusa jeste da student-kandidat stekne produbljena opšta znanja utemeljena u osnovnom profesionalnom znanju iz šire naučne oblasti odn. naučnog polja koji su predmet studija, te duboka i specijalistička znanja iz užeg područja vlastitog interesovanja u kojem priprema završni rad, te da stekne potrebno znanje korišćenja naučnih metoda i istraživačkih tehnika u užem području istraživanja, kako bi se osposobio da kreativno rješava kompleksne probleme iz svoje prakse,odn. kako bi se osposobio za dalji naučno istraživački rad. Pojedinačni ciljevi studija drugog ciklusa koji se ostvaruju na Panevropskom univerzitetu buhvataju:

• Sticanje, razvijanje i prenošenje znanja i sposobnosti posredstvom obrazovnog procesa i naučnoistraživačkog rada s ciljem doprinosa razvoju pojedinaca i napretku društva;
• Pružanje mogućnosti pojedincima da, pod jednakim uslovima produže obrazovanje stečeno u prvom ciklusu, steknu sposobnosti, kompetencije, znanja i vještine visokog obrazovanja u drugom ciklusu i usvoje visoke moralne i humanističke vrijednosti koje proizilaze iz obrazovnih ciljeva drugog ciklusa;
• Ostvarivanje strateških ciljeva evropskog prostora visokog obrazovanja, cjeloživotnog učenja i mobilnosti studenata i akademskog osoblja u domenu studija drugog ciklusa;
• Ostvarivanje kvalifikacionog okvira studija drugog ciklusa koji je kompatibilan sa Kvalifikacionim okvirom u evropskom području visokog obrazovanja i koji omogućava sticanje opštih generičkih sposobnosti i kompetencija drugog ciklusa baziranih na evropskim standardima;
• Unapređivanje teorijskog okvira i preuzimanje dodatnih kompetencija šire naučne oblasti u kojoj je lociran studij drugog ciklusa kao osnov za unapređena specijalistička i ekspertna znanja i profesionalni razvoj;
• Stvaranje i održavanje međunarodne uporedivosti standarda, naročito u unutarinstitucionalnom, međuinstitucionalnom, regionalnom i evropskom kontekstu, te da na taj način omogući, pospješi i unaprijedi mobilnost kako za studente i akademsko osoblje, tako i za neakademsko osoblje i građane;
• Omogućavanje studentima drugog ciklusa sistematsko razumijevanje i savladavanje znanja u njegovom području studija, koje se temelji na znanjima, odnosno proširuje i nadograđuje znanja dodiplomskog studija, i istovremeno predstavlja osnov za originalnost pri razvoju i primjeni ideja u kontekstu istraživačkog rada;
• Osposobljavanje studenata da mogu primijeniti svoje znanje i razumijevanje, kao i sposobnosti rješavanja problema, na nove i nepoznate sredine unutar šireg (ili interdisciplinarnog) konteksta u vezi sa njihovim područjem studija;
• Osposobljavanje studenata da primjenjuju konceptualno i apstraktno razmišljanje, uz visok nivo kreativnosti, čime se omogućava formiranje kritičkog mišljenja i razrada alternativnih rješenja, kao i primjena istraživačkog i akademskog rada u datoj disciplini;
• Osposobljavanje studenata da integrišu znanje i bave se složenim problemima, te da formulišu sudove na osnovu datih informacija, uz spremnost za preuzimanje socijalnih i etičkih odgovornosti vezanih za primjenu tih znanja ili sudova;
• Sticanje interpersonalnih vještina i vještina timskog rada, primjerenih različitim kontekstima učenja i zaposlenja, osposobljavajući studente za pokretanje inicijative, donošenje odluka u deficitu vremena, rukovođenje i harmonizaciju timova i društvenih grupa.
• Redefinisanje nastavnih planova i reinženjering studijskih kurikuluma drugog ciklusa u cilju obezbjeđenja odgovarajućih profesionalnih kompetencija studenata i dizajniranja obrazovnog procesa kao stepenaste spirale i ostvarivanja principa cjeloživotnog učenja;
• Individualizacija i prilagođavanje studija intelektulanoj i psihološkoj mjeri i potrebama studenata kroz interdisciplinarni izborni program, istraživačku praksu i stažiranje.
• Uvođenje savremenih metoda rada sa studentima kroz interaktivnu nastavu u malim grupama, pedagoške radionice, istraživački rad i projekte, kreativnu participaciju studenata u obrazovnom procesu uz evaluiranje znanja studenata u vidu kontinuiranog procesa praćenja njihovih postignuća i sinteze svih oblika rada;
• Uspostavljanje i razvijanje svestrane akademske saradnje u domenu studija drugog ciklusa sa drugim visokoškolskim ustanovama iz zemlje i inostranstva, privrednim subjektima i istraživačkim institucijama, sa akcentom na razvoj zajedničkih studijskih programa, naučno-istraživačkih projekata, mobilnosti studenata i akademskog osoblja i razvoja koncepta dvojnih i zajedničkih diploma;

Da bi postigli ove obrazovne ciljeve u studiju drugog ciklusa studenti treba da iskuse različite tipove nastavnih metoda kao što su kontaktna nastava sa frontalnim predavanjima odn. instruktivna i fakultativna nastava za izborni program, vježbe, seminari, istraživački seminari i projektni zadaci, pedagoške radionice, problemski orjentisane radionice, laboratorijska nastava, demonstracioni časovi, istraživanje izvora i individualni rad, radno orjentisane vježbe, izrada modela, istraživački rad na terenu, istraživački rad i rješavanje kompleksnih praktičnih funkcionalnih problema ustanova, organizacija i preduzeća u okruženju. Povezano sa tim studenti treba da prođu i različite metode procjene znanja kojima se dokumentuju postignuti obrazovni ishodi. To znači da obrazovni ishodi predmeta treba da budu postignuti odgovarajučim nastavnim i ispitnim metodama, gdje studenti prezentuju ne samo nivo svoga osnovnog znanja, već i svoju sposobnost da koriste instrumente za podršku radnom, istraživačkom i poslovnom procesu, da organizuju svoj rad, da komuniciraju u kontekstu svoga rada i da argumentuju rezultate. Panevropski univerzitet stoga koristi mnoštvo različitih metoda procjene znanja i postignuća studenata tokom studija drugog ciklusa, a naročito se procjenjuju metode kojima se unapređuju organizacione, komunikacione i sistemske kompetencije studenata. Nakon studija drugog ciklusa, studenti bi trebali da imaju mogućnost rada i zaposlenja na složenijim, kompleksnijim i odgovornijim poslovima kao i mobilnosti u daljim studijima trećeg ciklusa odn. uključivanja u sistem "učenje za život". Nastava drugog ciklusa se bazira na jezgrenim znanjima prvog ciklusa. Prema nastavnom usmjerenju može da bude vertikalna, horizontalna ili interdisciplinarna što zavisi od znanja koja su stečena tokom studija prvog ciklusa. U drugom ciklusu, koriste se različiti nastavni metodi kojima se stimuliše ne samo preuzimanje znanja u predmetnim oblastima, već takođe i priprema studenta da pronalaze relevantne instrumente za rješavanje problema, kao i njihovu sposobnost da se organizuju i komuniciraju i konačno da budu u stanju da prezentuju rješenje problema u širem kontekstu.

Realizacija ciljeva studija drugog ciklusa vodi prema fokusiranju ka sljedečim generičkim sposobnostima koje su neophodne u različitim tipovima organizacija i različitim oblastima kako bi diplomirani studenti bili pripremljeni za stalne i ubrzane promjene radnog i životnog okruženja. Generičke sposobnosti studenta pretpostavljaju: a/ Sposobnost analize (koja pretpostavlja sposobnosti):

• Identifikacija ključnih elemenata okruženja u kojem se odvija rješavanje problema;
• Definisanje pretpostavki i ciljeva za rješavanje problema;
• Utvrđivanje resursa i kompetencija koji su neophodni da bi se riješio problem;

b/ Sposobnost izbora;

• Sposobnost donošenja odluka;
• Svijest o stepenu neizvjesnosti i rizicima koji su vezani za donošenje odluke;
• Uviđanje implikacija i konsekveci koje donosi izbor;
• Sposobnost argumentovanja i odbrane odluke.

c/ Sposobnost implementacije pretpostavlja:

• Planiranje i organizaciju za izvršenje poslova / zadataka
• Odgovarajuće podešavanje parametara
• Izbor opcije i donošenje odluke
• Argumentovanje i sprovođenje odluke
• Razumjevanje i svjesnost
• Vještine rukovođenja

Studijski programi studija drugog ciklusa Panevropskog univerziteta obezbjeđuju razvoj i sticanje opštih (generičkih) kompetencija nivoa drugog ciklusa kod studenata koje obuhvataju ali se ne iscrpljuju sa sljedećim sposobnostima i vještinama: sposobnošću analize i sinteze, rješavanju problema, sposobnost planiranja i organizovanja, sposobnost donošenja odluka, sposobnost stvaranja novih ideja (kreativnost) i prilagođavanja novim situacijama, vještine upravljanja informacijama (sposobnost da se dobije i analizira informacija iz različitih izvora), timski rad i sposobnost rada u interdisciplinarnim timovima, interpersonalne vještine, sposobnost primjene znanja u praksi i istraživačke vještine, sposobnosti i vještine kreiranja i upravljanja (menadžment) projektima, sposobnost samostalnog učenja, usmena i pisana komunikacija na maternjem i stranom jeziku, etička posvećenost, zatim sticanje produbljenog osnovnog opšteg znanja utemeljenog u osnovnom profesionalnom znanju vezanih za šire naučne oblasti i naučna polja koja su predmet studija, (koja uključuju teorijsko-metodološka znanja bitna za razumjevanje širih teorijskih postavki i koncepta i opštih metodoloških okvira naučnih oblasti), te sticanje specifičnih akademsko-stručnih kompetencija vezanih za uže naučne oblasti i predmete (koji uključuju teorijsko-metodološka, naučno-stručna i opšte-stručna predznanja bitna za razumjevanje sadržaja predmeta ili uže naučne oblasti, aktuelni sadržaj specifičnog znanja odnosnog predmeta/discipline, pristup predmetu, razvoj specifične metodologije predmeta i načina rješavanja problema u toj specifičnoj oblasti, te primjenu znanja).

Kvalifikacije koje student treba da posjeduje iz prethodnog školovanja i koje su uslov uspješnog studija drugog ciklusa:

• posjeduje pokazano znanje i razumjevanje studijske oblasti, stečeno u prethodnom školovanju, koje je podržano naprednim nastavnim sredstvima na nivou koji uključuje osnovne aspekte poznavanja savremenih dostignuča u toj studijskoj oblasti;
• može da primjeni znanje i razumjevanje studijske oblasti na način koji pokazuje profesionalni pristup u radu i struci, i ima kompetencije koje demonstrira kroz promišljanje i iznošenje argumenata i rješavanje problema u svojoj studijskoj oblasti;
• ima sposobnost da prikupi i interpretira relevantne podatke (obično u svojoj stručnoj oblasti) kako bi formirao stručno mišljenje koje uključuje i implikacije koje ti stavovi mogu da imaju na relevantne društvene, naučne ili etičke teme;
• može da prenosi informacije, ideje, probleme i rješenja, bilo stručnoj bilo laičkoj publici;
• razvio je sposobnost učenja koja je neophodna da bi, sa visokim nivoom samostalnosti, mogao da nastavi studij drugog ciklusa.

Kvalifikacije koje obilježavaju završetak drugog ciklusa dodjeljuju se studentu koji:

• posjeduje pokazano znanje i razumjevanje koji su izgrađeni na znanjima, i proširuju i/ili povećavaju znanja koja su uobičajeno povezana sa prvim ciklusom, i koja obezbjeđuju osnovu i mogućnost za originalnost u razvoju i/ili primjeni ideja, često i u istraživačkim kontekstima;
• može da primjeni znanje, razumijevanje i sposobnosti rješavanja problema u novom, nepoznatom okruženju u okviru šireg (ili multidisciplinarnog) konteksta vezanog za njegovu studijsku oblast;
• ima sposobnost uvezivanja znanja i rukovanja sa kompleksnim situacijama, te da formuliše sudove na osnovu nedovoljnih ili ograničenih informacija, uvažavajuči pritom društvenu i etičku odgovornost koja je vezana za primjenu tih znanja i sudova;
• može da jasno i nedvosmisleno prenese zaključke, saznanja i obrazloženje teze koju podupire, stručnoj ili laičkoj publici;
• posjeduje sposobnost učenja koja mu dozvoljava da nastavi proces studiranja, istraživanja i razvoja na način koji može da bude široko samo-organizovan i autonoman.

Deskriptori studija drugog ciklusa:

Studenti bi trebali da su u stanju:

• Da koriste i procjenjuju alate za stručnu analizu;
• Da rade u specifičnim interdisciplinarnim oblastima i djelatnostima i da do visoko-stručnog novoa specijaliziraju tu oblast;
• Da naprave vezu sa funkcijama u organizacijama i asocijacijama u kojima rade sa njihovim okruženjem;
• Da argumentuju principe koje koriste u pronalaženju rješenja za probleme na operativnom, ali i strategijskom nivou;
• Da odbrane predloženo rješenje;
• Da su pripremljeni za donošenje odluka na operativnom i strategijskom nivou;
• Da posjeduju sposobnosti za vođeno istraživanje;
• Da posjeduju sposobnost samostalnog i nezavisnog rada;
• Da posjeduju sposobnosti i vještine rukovođenja, organizacije i komunikacije timova i kompleksnih organizacija, te da razumjevaju dinamiku socijalnih grupa;
• Da izgrade vještinu holističkog (sinergijskog) prosuđivanja i sposobnost kritične procjene strategijskih odluka;
• Da izgrade sposobnosti i vještine sprovođenja promjena u svojem radnom i poslovnom okruženju;
• Da posjeduju međunarodnu mobilnost i razumjevanje različitih kultura.

Obrazovni ishodi bi trebali svim studentima drugog ciklusa da daju vještine da formulišu:

• Pitanja koja se odnose na pozadinu problema;
• Istraživačka pitanja;
• Metodologiju rješavanja problema;
• Analizu problema;
• Zaključke vezane za elaboriranje problema;
• Preporuke vezane za rješavanje problema;
• Preporuke vezane za rješavanje problema;
• Orkestriranje i harmoniziranje timova koji rješavaju problem;
• Prezentaciju problema i komunikaciju u vezi sa problemom;
• Rukovanje tehnologijama, procedurama i metodama za uspješno rješavanje postavljenih ciljeva, projekata i problema

U okviru studija stvoreni su temelji za doživotnu profesionalnu mobilnost i permanentni stručni razvoj.

Specifične kompetencije licenciranih studijskih programa u studiju drugog ciklusa proizilaze iz nastavnih modula studijskog jezgra naučnih oblasti u kojima su ti programi matični, te iz specijalističkih nastavnih modula u okviru naučnih polja i užih naučnih oblasti koje se izučavaju. Značajan dio specifičnih kompetencija proizilazi i iz sadržaja izbornog programa, istraživačkog programa i radova (obavezni su: specijalistički-diplomski pristupni rad i master rad), koje je student tokom ovog studija obavezan da izradi i odbrani.

Studijski program "Sestrinstvo" – specifične kompetencije

Proces intenzivnog razvoja i primjene visokih tehnologija i inženjeringa u medicini, hiperprodukcija informacija i širenje naučnih saznanja, multipliciranje specijalističkih znanja, ali i interdisciplinarni karakter savremenih znanja, reflektuju se na organizaciju, metodiku i didaktiku obrazovanja kolaterarnih zanimanja u zdravstvenoj oblasti, što je jedan od glavnih razloga da se programi u obrazovanju tih struka pomjeraju ka zahtjevima visokog i postdiplomskog obrazovanja.

Studij drugog ciklusa u oblasti sestrinstva proizašao je takođe i iz potrebe da se oblast zdravstvene njege i pratečih naučnih disciplina koje obezbjeđuju holistički pristup funkciji zdravstvene njege, studiraju na inter-disciplinarni i multidisciplinarni način.

Nastavni plan i program studija sestrinstva u I i II ciklusu rađen je na osnovu preporuka Međunarodnog savjeta sestara (ICN) i Svjetske zdravstvene organizacije. Plan i program studija je rađen po uzoru na planove i programe fakulteta za zdravstvenu njegu u Velikoj Britaniji, SAD, Australiji, Kanadi i nekim zapadnoevropskim zemaljama.

Osnovna načela nastavnog plana i programa "Sestrinstva" u studiju drugog ciklusa su:

• Uvođenje holističkog pristupa gdje se potrebe u oblasti zdravlja, očuvanja zdravlja, liječenja i njege tretiraju kao izraz cjelovitosti čovjeka uslovljene nasljednim, konstitucionalnim i stečenim biološkim, psihološkim, socijalnim i duhovnim faktorima nedjeljivim od uslova okoline u kojoj ljudi žive.
• Tretiranja zdravlja kao najveće ljudske vrijednosti, koje je dinamičan fenomen i izraz potreba opstanka, rasta i reprodukcije u okviru svoje životne okoline. Istraživanje bioloških, psiholoških, sociokultoroloških, ekonomskih, ekoloških i političkih faktora koji utiču na sposobnosti pojedinaca u obavljanju životnih aktivnosti i održavanju zdravlja.
• Istraživanje uticaja na unapređivanje zdravlja kroz djelovanje pojedinaca i cjelokupne zajednice na bitne faktore koji utiču na zdravlje kao što su stanovanje, prehrana, jačanje društvene podrške ugroženim kategorijama stanovništva, suzbijanje ovisnosti i u skladu sa tim saznanjima istraživanje faktora unapređivanja sistema zdravstvene njege (pristupačnost zdravstvene zaštite, zdrava okolina, socijalna podrška, stilovi života).
• Sestrinska praksa kao kompleksan proces koji uključuje procjenu, planiranje, primjenu i evaluaciju potreba, preventivnih procedura, dijagnostičkih procesura, te procedura vezanih za terapiju, njegu i ublažavanje posljedica bolesti tokom cijelog životnog ciklusa, od začeća do smrti, u bilo kojoj tački životnog hoda od zdravlja do bolesti.
• Kompleksna saznanja o sestrinskoj praksi kao ishodištu zdravlja, unapređenju adaptacije pojedinca, porodice i zajednice na promjenjene socioekonomske i ekološke uslove, te unapređenju zdravlja kroz preuzimanje odgovornosti za vlastito zdravlje.
• Unapređivanje profesionalnih aspekata sestrinskog obrazovanja kao trajnog procesa sa daljim produbljivanjem bazičnih znanja iz patofiziologije različitih zdravstvenih problema, kao i strukovnih znanja u oblasti sestrinske prakse.

Master studije II ciklusa fokusiraju se na predmete koji produbljuju znanje sa mogućim orjentacijama, bilo u vertikalnom pravcu, gdje studenti ulaze u dubinu predmetnog područja studija prvog ciklusa, ili u horizontalnom pravcu, što znači da studenti dodaju nova predmetna područja zdravstvene njege i javnog zdravstva u svom studiju drugog ciklusa, ili idu na diversifikaciju odn. interdisciplinarni studij, što znači uključivanje predmeta i oblasti koje nisu direktno povezani sa zdravstvenom njegom kao npr. menadžment u zdravstvu, wellness, različite grane fizičkih aktivnosti i sporta, primjena savremenih tehnologija u oblasti zdravstvene zaštite i u medicinskoj praksi i dr. Master program sadržava ključnu komponentu teze koja uobičajeno uključuje jednu ili više područja u matičnim oblastima zdravstvene njege.

Studij takođe razvija kompetencije studenata za rad u zdravstvenim timovima na svim razinama zdravstvene zaštite, razvoj multi-disciplinarnih timova i sticanja kompetencija u rukovođenju timovima zdravstvene njege.

Studij razvija osposobljenost i kompetencije studenata u procesu obrazovanja kadrova u oblasti sestrinstva i obrazovanja ostalih zdravstvenih radnika, tj. kompetencije edukacije edukatora.

Studij će povećati sposobnost studenata da identifikuju, upozore i rješavaju etičke dimenzije zdravstvene njege, omogući smanjenje ljudskih grešaka u ovoj delikatnoj oblasti, definisanja politike njege, realizacije pacijentovih prava, unapređenja komunikacije i odnosa pacijenta sa profesionalnim zdravstvenim osobljem.

Na bazi produbljenih bazičnih znanja i znanja iz kolaterarnih oblasti studij omogućava savladavanje kompleksnih vještina sestrinske prakse kao što su: primjena tehnološki intenzivnih procesa sestrinske njege, nove metode komunikacije sa pacijentima, njegovim socio-okruženjem i članovima tima, osiguravanje bezbjednosti pacijenata, primjenu principa podučavanja i učenja, organizovanje napredne sestrinske njege za različite ciljne grupe pacijenata, osposobljavanje u primjeni kompleksnih metoda u procesu donošenja odluka, kritičnog mišljenja i rješavanja problema, primjenu principa "socijalne pravde", unapređeno sudjelovanje u provođenju dijagnostičkih i terapijskih postupaka.

Specifične kompetencije studijskog programa drugog ciklusa studija Sestrinstvo baziraju se na nadgradnji jezgrenih, uže stručnih znanja, studijskog progama prvog ciklusa studija Sestrinstvo

• Studijski program: Sestrinstvo (ciljevi znanja; ciljevi vještina; deskriptori studija; ciljevi sposobnosti; kompetencije)

Specifične kompetencije licenciranih studijskih programa u studiju drugog ciklusa proizilaze iz nastavnih modula studijskog jezgra naučnih oblasti u kojima su ti programi matični, te iz specijalističkih nastavnih modula u okviru naučnih polja i užih naučnih oblasti koje se izučavaju. Značajan dio specifičnih kompetencija proizilazi i iz sadržaja izbornog programa, istraživačkog programa i radova (obavezni su: specijalistički-diplomski pristupni rad i master rad), koje je student tokom ovog studija obavezan da izradi i odbrani.

Studijski program "Sanitarni inženjering" – specifične kompetencije

U globalnoj strategiji Svjetske zdravstvene organizacije za zdravlje i ekologiju (WHO Global Strategy for Health and Environment, WHO, Geneva, 1993) naglašene su zdravstvene posljedice interakcije štetnih fizičkih, hemijskih i bioloških faktora, te negativnih socijalnih faktora na zdravlje stanovništva. U toj se strategiji naglašava nedostatak odgovarajućih kadrova i potencira potreba jačanja nacionalnih kapaciteta u razvoju kadrova sposobnih za harmoniziranje odnosa prirodne okoline, održivog razvoja i javnog zdravlja.

Studentima drugog ciklusa sanitarnog inženjeringa isporučuju se dodatna znanja u specijalističkim naučnim oblastima koje bitno utiču na javno zdravlje kao što su: poboljšanje kvaliteta vode za piće, upravljanje otpadom i zaštita tla od onečišćenja, zdravstveno obezbjeđenje hrane i prehrambenih namirnica, spreča-vanje onečišćenja zraka uključujući smanjenje emisije polutanata, prevencija na radnom mjestu i poboljšanje uslova stanovanja i života u naseljima i lokalnim zajednicama. Interakcija okoline i javnog zdravlja je kompleksan problem za čije rješavanje su neophodni adekvatno osposobljeni eksperti na specijalističkom i/ili master nivou.

Studenti takođe mogu da putem specijalističkih modula preuzmu interdisciplinarna znanja vezana za menadžment prirodne okoline i održivog razvoja, integrišući oblasti razvojne ekonomije i ekonomskog modeliranja sa užim naučnim oblastima prirodnih, bio-tehničkih, socijalnih, kulturoloških i informacionih specijalističkih disciplina u cilju definisanja okruženja koje je "prijateljski orjentisano" i humano profilisano u odnosu na potrebe lokalnih i regionalnih zajednica ali i perspektivno u odnosu na buduće potrebe potomstva tih zajednica.

Sanitarni inženjeri u studiju drugog ciklusa dobijajaju dodatne kompetencije u oblasti sanitarnog nadzora snabdijevanja pitkom vodom i dispozicije otpadnih materija, prometa namirnica i hrane, uskladištenja i prodaje namirnica; nadzor prometa otrova; nadzor tehnoloških procesa prehrambene industrije, kontrolu i nadzor kvaliteta zraka, kontrolu proizvodnje i prometa predmeta opšte upotrebe, nadzor postupaka dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije. Sanitarni inženjeri u studiju drugog ciklusa dobijajaju dodatne specifične kompetencije vezane za različite kompleksne postupke analize faktora okoline.

Dodatne kompetencije vezane za interdisciplinarni pristup i unapređene komunikacione i menadžerske sposobnosti studenata, omogućavaju dalji profesionalni razvoj na poslovima sanitarnog inspektorata i državnog graničnog sanitarnog inspektorata, eksperta za pitanja javnog zdravlja, ekološke procjene proizvodnje i faktora rizika u manipulaciji, uskladištenju i prevozu otrova odn. opasnih supstanci. Studenti su takođe osposobljeni za složene poslove u laboratorijama proizvođaća namirnica odn. toksičnih supstanci, kao i u laboratorijama javnih sanitarnih službi.

Modularnim nastavnim pristupom, specijalističkim i interdisciplinarnim znanjima koja dobijaju na studiju drugog ciklusa, kao i produbljivanjem fundamentalnih znanja iz oblasti bio-tehnologija, studenti se osposobljavaju za "Environmental management" odn. upravljanje održivim prirodnim resursima fokusiranim na upravljanje obnovljivim i alternativnim energetskim izvorima, upravljanje i zaštitom vode, zraka i tla, integralnim upravljanjem prirodnim, ekonomskim i socio-kulturološkim elementima lokalnih i regionalnih zajednica i njihovog prirodnog okruženja u njihovoj interakciji i sintezi, upravljanje kvalitetom života, menadžment samoodrživih tehnologija (kao npr. organska poljoprivreda i prevencija od genetskog zagađenja), te menadžment samoodrživih javnih servisa.

Master studije II ciklusa fokusiraju se na predmete koji produbljuju znanje sa mogućim orjentacijama, bilo u vertikalnom pravcu, gdje studenti ulaze u dubinu predmetnog područja studija prvog ciklusa, ili u horizontalnom pravcu, što znači da studenti dodaju nova predmetna područja santarnog inženjeringa i javnog zdravstva u svom studiju drugog ciklusa, ili idu na diversifikaciju odn. interdisciplinarni studij, što znači uključivanje predmeta i oblasti koje nisu direktno povezani sa sanitarnim inženjeringom kao npr. menadžment u sanitarnoj oblasti, balenologija, primjena savremenih tehnologija u oblasti zdravstvene zaštite i u laboratorijskoj praksi, medicinsko-laboratorijski inženjering i dr. Master program sadržava ključnu komponentu teze koja uobičajeno uključuje jednu ili više područja u matičnim oblastima sanitarnog inženjeringa.

Specifične kompetencije studijskog programa drugog ciklusa studija Sanitarni inženjering baziraju se na nadgradnji jezgrenih, uže stručnih znanja, studijskog progama prvog ciklusa studija Sanitarni inženjering

Studijski program: Sanitarni inženjering (ciljevi znanja; ciljevi vještina; deskriptori studija; ciljevi sposobnosti; kompetencije)

Program II ciklusa studija Menadžment u zdravstvu obezbjeđuje sticanje opštih, generičkih kompetencija studenata na nivou drugog ciklusa, te specifičnih kompetencija vezanih za teorijsko-metodološka, naučno-stručna i opšte-stručna znanja bitna za razumjevanje sadržaja predmeta ili uže naučne oblasti.

Specifične kompetencije licenciranih studijskih programa u studiju drugog ciklusa proizilaze iz nastavnih modula studijskog jezgra naučnih oblasti u kojima su ti programi matični, te iz specijalističkih nastavnih modula u okviru naučnih polja i užih naučnih oblasti koje se izučavaju. Značajan dio specifičnih kompetencija proizilazi i iz sadržaja izbornog programa, istraživačkog programa i radova (obavezni sl: specijalistiiki-diplomski pristupni rad i magistarski rad), koje je student tokom ovog studija obavezan da izradi i odbrani.

Studenti menadžmenta u zdravstvu nakon studija drugog ciklusa bit će involvirani na rukovodećim poslovima u organizacionim jedinicama, ustanovama, organima i organizacijama u oblasti zdravstva, te u strateškom planiranju i menadžmentu ljudskih resursa i organizovanju procesa rada odn. definisanju politika i standarda u oblasti javnog zdravstva. Tom aspektu njihog profesionalnog angažmana prilagođen je nastavni plan studija "Menadžmenta u zdravstvu" u drugim ciklusu koji vodi ka izgradnji specifičnih kompetencija i sposobnosti studenata neophodnih za rukovodne i upravljačke funkcije u različitim tipovima organizacija i različitim oblastima zdravstva.

Studenti dobijaju napredna znanja u oblastima medicinske, operativne, logističke i finansijske podrške, osnovne i tekuće njege svim kategorijama stanovništva, a posebno ugroženim kategorijama, kao i dodatna saznanja o faktorima ugroženosti javnog zdravlja i javnih dobara.

Studenti se obučavaju u komunikacionim vještinama, dinamici socijalnih grupa i timova, metodama i tehnikama donošenja odluka, kako bi mogli da izgrađuju partnerski odnos sa ljekarima, sestrama i drugim profesionalnim osobljem u zdravstvnoj djelatnosti.

Obrazovni ishodi studija drugog ciklusa daju studentima "Menadžmenta u zdravstvu" kompetencije u oblasti strateškog menadžmenta i poslovne ekonomije, ekonomike zdravstvene djelatnosti i portfolio ekonomije javnih fondova koja se praktično nadograđuju na kompetencije koje ovi studenti već imaju u oblasti zdravstvene njege.

Diplomirani studenti "Menadžmenta u zdravstvu" u master ciklusu kvalifikovani su za stručne odn. ekspertne, administrativne, upravljačke i konsultantske poslove u sektoru zdravstva u javnim i privatnim zdravstvenim ustanovama, rehabilitacionim ustanovama i banjama, sportskim organizacijama i ustanovama, inspekcijskim ustanovama, zdravstvenim fondovima i organima lokalne uprave odn. organima državne uprave. Studenti su osposobljeni za profesionalne poslove u oblasti finansija i investiranja, logistike, marketinga, planiranja, obrade podataka i upravljanja portfolijem u zdravstvenoj djelatnosti.

Diplomirani studenti su osposobljeni su za zanimanja i poslove: referenata, sekretara, administratora, rukovodioca i savjetnika javnih i privatnih zdravstvenih ustanova i fondova, direktora medicinskih ustanova, rukovodioca službi za medicinsko-administrativne i dokumentacione poslove, rukovodioca tehničkih i logističkih službi i službi održavanja, administratora kadrovskih poslova i odnosa s javnošću.

Oblast menadžmenta u zdravstvu omogućava rukovodiocima u zdravstvenoj djelatnosti da značajno doprinesu poboljšanju zdravlja u lokalnim zajednicama u kojima njihove zdravstvene ustanove pružaju usluge, a time i da unaprijede kvalitet života svojih sugrađana.

Obrazovni ishodi bi trebali svim studentima drugog ciklusa da daju vještine da formulišu:

• Pitanja koja se odnose na pozadinu problema;
• Istraživačka pitanja;
• Metodologiju rješavanja problema;
• Analizu problema;
• Zaključke vezane za elaboriranje problema;
• Preporuke vezane za rješavanje problema;
• Izvore za dalju elaboraciju problema;
• Orkestriranje i harmoniziranje timova koji rješavaju problem;
• Prezentaciju problema i komunikaciju u vezi sa problemom;
• Rukovanje tehnologijama, procedurama i metodama za uspješno rješavanje postavljenih ciljeva, projekata i problema